beleid uitgeverij Vrij Geestesleven

Joosje Hietink

https://www.trouw.nl/nieuws/al-die-aandacht-naar-dat-ene-boek~b3fe44ca/

Al die aandacht naar dat ene boek
Van 'De Celestijnse Belofte', de spirituele bestseller van James Redfield, zijn in Nederland inmiddels 31 drukken van in totaal 350 000 exemplaren verkocht. Een kassucces voor uitgeverij De Boekerij en een aanmoediging voor sommige populaire uitgeverijen, zoals Tirion en Kosmos, om actiever te worden op levensbeschouwelijk en spiritueel gebied. Wat betekent dat voor de toekomst van het spirituele boek en voor de kleine(re), gespecialiseerde uitgevers op dit terrein?

COKKY VAN LIMPT23 november 1996, 00:00
Het antroposofisch getinte tijdschrift Jonas praat er deze week over met vijf uitgeverijen: Servire, Schors, Ankh-Hermes, Vrij Geestesleven en Kok. Nicole de Haas, directeur van Ankh-Hermes - de grootste spirituele, esoterische uitgeverij van Nederland - vat de ontwikkelingen op de spirituele boekenmarkt van de afgelopen jaren samen: “Tegenwoordig wil iedere zichzelf respecterende uitgeverij wel enkele spirituele titels in haar fonds. Vroeger waren wij de zweefplank in de boekenwinkel, later werd dat de zweefkast, en nu hoor ik die term niet meer. Dat komt niet omdat wij zo veranderd zijn. (...) Wij zijn door de jaren heen onze idealen trouw gebleven. (...) Er is op dat gebied eenvoudigweg meer openheid gekomen in de samenleving. Dat heeft een positieve invloed op de verkoop van onze boeken.”

De Haas is niet bang dat grote uitgeverijen, nu zij het succes van de 'zweefkasten' hebben geroken, Ankh-Hermes het brood uit de mond zullen stoten. “Wij krijgen nog steeds veel aanbod uit het buitenland en daarnaast ook veel oorspronkelijk Nederlands materiaal toegezonden.”

David Schors deelt De Haas' mening, dat er meer openheid is gekomen ten aanzien van het spirituele boek. Maar dat de markt spectaculair zou groeien, is volgens hem overdreven. “De grootte van de in esoterie geïnteresseerde doelgroep wordt sterk overschat. (...) Misschien is het onderwerp de laatste jaren wel populairder geworden door de aandacht in de diverse media, maar bij Schors merken we daar niet veel van.” Dat Schors minder optimistisch is over de marktpositie van 'zweef'-boeken dan De Haas, heeft wellicht te maken met de mate van specialisatie van zijn uitgeverij: Schors geeft per jaar ongeveer dertig titels uit op het gebied van tarot, runen, I Tjing, kabbala, astrologie, pendelen, kristallen en edelstenen, aura's en numerologie.

Felix Erkelens, directeur van Servire - een van de eerste uitgeverijen van het levensbeschouwelijke boek in Nederland - verwacht voor de komende jaren een lichte groei in de verkoop van zijn boeken. “Ik heb het idee dat er een collectieve opening naar spiritualiteit is ontstaan.” Maar een boek als De Celestijnse Belofte uitgeven is zeker niet zijn droom, zegt hij. “Alle aandacht gaat dan naar dat ene boek.” (...) Het ontwricht de structuur, waarin een klein aantal mensen zo'n honderdzeventig boeken courant probeert te houden.”

Joosje Hietink, adjunct-uitgever bij de van oorsprong antroposofische uitgeverij Vrij Geestesleven, zou daarentegen niet de minste moeite hebben gehad met het uitgeven van De Celestijnse Belofte. Tien jaar geleden zou dat onmogelijk zijn geweest, vanwege de verwarring die dat zou hebben opgeleverd voor de antroposofische lezer. Maar Vrij Geestesleven begeeft zich de laatste jaren ook buiten het strikte terrein van de antroposofie. Uitgever Martien Ockeloen verwacht dat het publiek voor spirituele boeken nog steeds groeit en dat hij daarvan kan meeprofiteren.

De voorheen streng-protestantse uitgeverij Kok is nog altijd hèt adres voor christelijke literatuur. Esoterie is bij Kok niet te vinden, maar in de behoefte aan populaire, spirituele boeken probeert ook Kok tegenwoordig zo goed mogelijk te voorzien.

Hans Bouma, dichter en uitgever bij Kok: “Het transcendente wordt weer als menselijke waarde erkend. (...) Mensen zoeken naar zingeving zonder kerkelijke inkadering. (...) Een bepaald soort boeken profiteert daarvan. Dat zijn boeken die in een grensgebied liggen en a-dogmatisch zijn.” Voor de religieuze boeken van Kok ziet Bouma zeker een toekomst. Hij denkt dat mensen in de toekomst weer meer gaan lezen, omdat ze het visuele beu worden.

Het jongste boek van de theologe dr. Joanne Klink, De onbekende Jezus, is uitgegeven bij Ten Have, maar had gezien de inhoud net zo goed in het fonds van een van bovenstaande uitgeverijen kunnen zitten, op Kok na. Woord & Dienst, tweewekelijks tijdschrift voor Samen-Op-Weg, wijdt maar liefst twee recensies aan Klinks boek, dat er “bij zowel kerkelijken als niet-kerkelijken ingaat als koek, maar in theologische kringen zeer omstreden is.”

“Ze is geliefd vanwege haar 'Bijbel voor de kinderen', maar wordt door theologen verketterd om haar boeken over veranderingen in de kosmos en in de mens”, schrijft Woord & Dienst ter inleiding. Martien Parmentier, hoogleraar charismatische theologie en Bernard Luttikhuis, predikant te Leiderdorp, mogen vervolgens hun (in de kern negatieve) zegje doen. Maar Joanne Klink mag zelf ook nog even: “Het lijkt alsof de gelovigen in de kerken zijn ingeslapen en er geen olie meer is in de eschatologische lampjes, misschien ook door het vergeefse wachten, 2000 jaar lang. Men begrijpt niet dat de nieuwe tijd in wezen een grote transformatie van onze wereld betreft van Godswege, onder leiding van Jezus. (...) Velen buiten de kerk luisteren naar deze boodschappen of lezen ze. (...) In de kerk zal ook een open kanaal moeten zijn voor dit contact tussen hemel en aarde.” 

YYY terug naar inhoudsopgave